ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ

Միջազգային

• Սոցիալական արդարության համաշխարհային օրը (World Day of Social Justice) 

Սոցիալական արդարությունը ոչ միայն էթնիկական հրամայական է, այլ նաև ազգային կայունության ու գլոբալ բարեկեցության հիմք։ Հավասար հնարավորությունները, համերաշխությունն ու մարդու իրավունքները շատ կարևոր են ազգերի ու ժողովուրդների արդյունավետ պոտենցիալը ամբողջովին յուրացնելու համար։ Սոցիալական արդարության համաշխարհային օրը (World Day of Social Justice) նշվում է ամեն տարի՝ 2009 թվականից։ ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեան այս տոնը հաստատել է 2007 թվականի նոյեմբերի 26-ին՝ № A/RES/62/10 բանաձևով։ Տոնի գաղափարը ծագել է Ղրղզստանի նախագահ Կուրմանբեկ Բակիևի մոտ։ Այս առաջարկով Բակիևը հանդես է եկել ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի 62-րդ նստաշրջանի ընդհանուր բանավեճի ժամանակ։

• Մարդաբանության համաշխարհային օրը (World Anthropology Day) 
• Տեղեկատվության կառավարման համաշխարհային օրը (Global Information Governance Day) 
• Ծխամորճի միջազգային օրը (International խողովակների Smoking Day) 
• Հուդի-Հու կանչելու օրը Հյուսիսային կիսագնդում (Hoodie-Hoo Day) 

Կրոնական

• Առաքելական (Հայաստան) - Սուրբ Թեոդորոս զորավարի հիշատակության օրը 

Սբ. Թեոդորոս զորավարը համաքրիստոնեական սուրբ է, որի հիշատակությունը Հայ Առաքելական եկեղեցին տոնում է Մեծ Պահքի առաջին շաբաթ օրը: Ըստ վարքագիրների՝ նա ծնվել էր Ամասիա քաղաքի Սարու գյուղում և ունեցել քրիստոնյա բարեպաշտ ծնողներ: 4-րդ դարի սկզբին, Դիոկղետիանոսի հալածանքների ժամանակ, ապացուցելու համար կուռքերի հնարովի եւ կեղծ լինելը, գիշերով հրի է մատնել հեթանոսական Ռէա չաստվածուհու մեհյանը: Այս արարքի համար բանտ է նետվել և մեծագույն չարչարանքներից հետո 306 թվականին նահատակվել` այրվելով կրակի վրա: Սբ. Թեոդորոս զորավարը հայտնի է նաև, որպես վիշապասպան, որ քաջությամբ ու հավատով հաղթել է հսկա վիշապի: Օտար եկեղեցիներում հայտնի է նաև «Դիռոն» անվամբ, որ հունարեն նշանակում է «նորեկ» զինվոր Այս տոնը հանդիպելու է հետևյալ ամսաթվերին՝ 2022-03-05, 2023-02-25, 2024-02-17, 2025-03-08, 2026-02-21, 2027-02-13, 2028-03-04, 2029-02-17, 2030-03-09

• Կաթոլիկություն - Վուլֆրիկ Հեյզելբերացու հիշատակը
• Կաթոլիկություն - Էլևտերիա Տուրենացու հիշատակը
• Ուղղափառություն- Սուրբ Պարթևոս եպիսկոպոսի հիշատակության օրը 

Ազգային

• ԱՄՆ - Ջոն Գլենի «Glenn Friendship 7» օրը (John Glenn Friendship 7 Day) 
• ԱՄՆ - Ձեռնաշղթաների ազգային օրը (National Handcuff Day) 
• ԱՄՆ - Բալով կարկանդակի ազգային օրը (National Cherry Pie Day) 
• ԱՄՆ - Մաֆինի ազգային օրը (National Muffin Day) 
• ԱՄՆ - Աղջիկներին ինժեներական գործին ծանոթացնելու օրը (Introduce a Girl to Engineering Day) 
• ԱՄՆ - Ընտանի կենդանուն սիրելու ազգային օրը (National Love Your Pet Day) 
• ԱՄՆ - Խնձորի օրը (Apple Day) 
• Արգենտինա - Սալտայի ճակատամարտի օրը (Battle of Salta Day)
• Լեռնային Ղարաբաղ - Արցախի վերածննդի օրը 
• Հնդկաստան - Միզորամ նահանգի օրը (Mizoram State Day)
• Հնդկաստան - Արունաչալ Պրադեշ նահանգի պետականության օրը (Arunachal Pradesh Statehood Day)
• Ռուսաստան - Ղուկասի օրը 
• Ռուսաստան - Պրոֆեսիոնալ հարբեցողի օրը 
• Ռուսաստան - Շաքարաքլորի օրը 
• Ուկրաինա - Երկնային հարյուրյակի հերոսների օրը (День Героїв Небесної сотні) 

---

ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ԴԵՊՔԵՐ ԵՎ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

2014 - Սկսվեց Եվրոմայդանի գնդակահարությունը։
1988 - Արցախյան առաջին ցույցը Երևանում:
1988 - Լեռնային Ղարաբաղի ինքնավար մարզի իշխանությունները պաշտոնապես հայտարարեցին Ադրբեջանական ԽՍՀ-ի կազմից դուրս գալու և Հայկական ԽՍՀ-ին միանալու իրենց վճռի մասին և փոխհամաձայնության խնդրագրեր ուղարկեցին Երևան և Բաքու, դրանով փաստորեն սկսվեց Ղարաբաղյան շարժումը:
1988 - Տիրանայում ցուցարարները տապալում են Ալբանիայի երկարամյա ղեկավար Էնվեր Խոջայի հսկայական արձանը։
1986 - Ուղեծիր դուրս բերվեց «Միր» գիտական կայանը։
1975 - ASALA. Բեյրութի «Թրքիշ-Էյրլայնս» օդանավային ընկերության գրասենյակի պայթեցում։

• Հայաստանի Ազատագրության Հայ Գաղտնի Բանակի (ՀԱՀԳԲ) «Գերի Գուրգեն Յանիկեան Խմբակը» ստանձնում է գործողության պատասխանատվությունը։

1962 - 3 անգամ պտտվելով Երկրի շուրջը՝ Ջոն Գլենը կատարեց ամերիկյան առաջին ուղեծրային տիեզերական թռիչքը։
1940 - Ցուցադրվեց «Թոմն ու Ջերին» մուլտֆիլմի առաջին սերիան:
1918 - Ռուսաստանում մահապատժի վերականգնումը:
1909 - «Ֆիգարո» թերթում վճարովի հայտարարության տեսքով հրապարակվեց «Ֆուտուրիզմի հիմնավորումները և մանիֆեստը», որ ստորագրել էր իտալացի պոետ Ֆիլիպո Մարինետին։
1908 - Ավարտվեց Ուլուխանլու- Ջուլֆա երկաթուղու շինարարությունը:
1872 - Նյու Յորքում բացվեց «Մետրոպոլիտեն» թանգարանը, որն ԱՄՆ-ի ամենահարուստ գեղարվեստական հավաքածու ունեցող թանգարանն է:
1862 - Վանի զինված պաշտպանությունը թուրքական կառավարության դեմ:
1816 - Հռոմի Teatro Argentina թատրոնում կայացավ Ջոակինո Ռոսսինիի «Սևիլյան սափրիչ» նշանավոր օպերայի առաջնախաղը:
395 - Վիֆլեեմում (Հորդանան) հիմնվեց առաջին մենաստանը։

---

ԾՆՎԵԼ ԵՆ

1988 - Ռիհաննա, ամերիկյան R&B և փոփ ոճի երգչուհի 

• Ռիհաննան բոլոր ժամանակների ամենավաճառվող արտիստներից է։ Նա Billboard-ի պատմության ամենաերիտասարդ երգչուհին է, որին հաջողվել է 14 անգամ գլխավորել Billboard Hot 100-ը։ 
• Ռիհաննան 8 «Գրեմիի», 6 American Music Awards-ի ու Icon Award-ի հատուկ մրցանակի դափնեկիր է։

1980 - Արթուր Աբրահամ, հայազգի աշխարհահռչակ պրոֆեսիոնալ բռնցքամարտիկ, IBF վարկածով միջին քաշային աշխարհի չեմպիոն 

• 2009 թվականի ավարտին «The Ring» ամսագիրը Աբրահամին դասակարգել է որպես աշխարհի # 14 լավագույն բռնցքամարտիկ։ Հանդես է գալիս Գերմանիայում։

1967 - Կուրտ Կոբեյն, ամերիկացի երգիչ, երգերի հեղինակ, Nirvana ռոք խմբի կիթատիստ ու վոկալիստ 
1951 - Սինդի Քրոուֆորդ, սուպերմոդել, MTV-ի հաղորդավարուհի, դերասանուհի 
1942 - Ֆիլ Էսպոզիտո, հոկեյիստ 
1928 - Գևորգ Արշակյան, հայ արձակագիր, դրամատուրգ
1927 - Սիդնի Փուաթյե, ամերիկացի դերասան և ռեժիսոր, հետագայում նաև դիվանագետ 

• «Դաշտային շուշաններ» (1963) ֆիլմի համար «Օսկար» է ստացել։

1921 - Միհրան Երկաթ, հայ երգիչ, բարիտոն
1904 - Աբրահամ Ալիխանով, ֆիզիկոս, ակադեմիկոս
1898 - Էնզո Ֆերարի, ավտոարդյունաբերող
1895 - Սեմյոն Սարկիսով, նևրոլոգ