ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ
Միջազգային
- Արյան դոնորի համաշխարհային օրը (World Blood Donor Day)
Այսօր արյան դոնորի միջազգային օրն է. 2005 թվականին Ժնևում, Առողջապահության համաշխարհային ասամբլեայի նստաշրջանում` ի պատիվ ավստրիացի բժիշկ Կարլ Լանդշտեյների, որը 1930թ. Նոբելյան մրցանակ է ստացել մարդու արյան խմբերի հայտնաբերման համար, հունիսի 14-ը հաստատվել է որպես Արյան դոնորի համաշխարհային օր:
Առաջին անգամ մարդուց մարդուն արյուն փոխներարկվել է 1819 թվականին Անգլիայում: Ներկայումս այն լայնորեն կիրառվում է վիրաբուժության, մանկաբարձության, գինեկոլոգիայի, այրվածքաբանության, վերակենդանացման և արյունաբանության ոլորտներում: Ժամանակին իրականացված արյան բաղադրամասի փոխներարկումը հաճախ փրկում է մարդու կյանքը:
- Ընտանի կենդանիների հիշատակի համաշխարհային օրը (World Pet Memorial Day)
- Բլոգերի միջազգային օրը (International Weblogger s Day)
- Լոգարանի միջազգային օրը (International Bath Day)
- Ձեռնածության օրը (Juggling day)
Ազգային
- ԱՄՆ - Ազգային դրոշի օրը (National Flag Day)
- ԱՄՆ - Բանակի ծննդյան օրը (Army Birthday)
- ԱՄՆ - Նյու Մեքսիկոյի ազգային օրը (National New Mexico Day)
- ԱՄՆ - Քույր քաղաքներից փախստականների համաշխարհային օրը (Twin Cities World Refugee Day)
- ԱՄՆ - Երեխաների ազգային օրը (National Children’s Day)
- ԱՄՆ - Աֆրիկյան նոր տարի (African New Year)
- ԱՄՆ - Ռոբերտ Լա Ֆոլետ ավագի օրը (Robert La Follette Sr. Day)
- ԱՄՆ - Հավատարմության երդման համար դադար վերցնելու օրը (Pause for the Pledge Day)
- ԱՄՆ - Կանանց և երեխաների բռնության մասին իրազեկման օրը (Abused Women’s and Children’s Awareness Day)
- ԱՄՆ - Երեխաներին ամերիկյան բազմամշակույթի մասին իրազեկման օրը
- ԱՄՆ - Կախարդական շրջանների օրը (Magic Circles Day)
- ԱՄՆ - Ելակով քաղցրաբլիթի ազգային օրը (National Strawberry Shortcake Day)
- ԱՄՆ - Բուրբոնի ազգային օրը (National Bourbon Day)
- ԱՄՆ - Մանկական ոտանավորների հիշողության ազգային օրը (National Pop Goes the Weasel Day)
- Ավստրիա - Հայրերի օրը
- Բելգիա - Հայրիկի օրը
- Էստոնիա - Սգո և կոմունիստական բռնությունների զոհերի հիշատակի օրը (Մերձբալթիկայի ազատության օրը)
- Լատվիա - Սգո և կոմունիստական բռնությունների զոհերի հիշատակի օրը (Մերձբալթիկայի ազատության օրը)
- Լեհաստան - Նացիստական համակենտրոնացման ճամբարներում զոհվածների հիշատակի օրը
- Լիտվա - Սգո և կոմունիստական բռնությունների զոհերի հիշատակի օրը (Մերձբալթիկայի ազատության օրը)
- Լիտվա - Սգո և հույսերի օրը
- Լյուքսենբուրգ - Մայրերի օրը (Mammendag)
- Կանադա - Գետի օրը (Canadian Rivers Day)
- Կուբա - Էռնեստո Չե Գեվարայի օրը
- Հայաստան - Տոն Կաթողիկե Սուրբ Էջմիածնի (Հայ առաքելական եկեղեցի)
Հայոց Եկեղեցու մեծ տոներից է Ս. Գրիգոր Լուսավորչի տեսիլքով Կաթողիկե Սուրբ Էջմիածնի հիմնադրման տոնը: Ըստ ավանդության՝ Խոր Վիրապում բանտարկությունից դուրս գալուց հետո Ս. Գրիգոր Լուսավորիչը տեսիլք է տեսնում, ուր Միածինը, ողողված հրաշափառ լույսով, իջնում է երկնքից և ոսկե ուռով զարկում Սանդարամետի գետնափոր մեհյանը` ցույց տալով այն տեղը, ուր պետք է կառուցվեր հայոց սուրբ հավատի տաճարը: Այստեղից էլ առաջացել է «Էջմիածին» անունը, այսինքն` էջ՝ (գրաբար) իջավ Միածինը: Ս. Գրիգոր Լուսավորիչն իր տեսիլքը պատմում է հայոց Տրդատ թագավորին: Արքայի հովանավորությամբ կառուցվում է Սուրբ Էջմիածնի՝ Աստվածածնին նվիրված Կաթողիկե մայր տաճարը: Քրիստոսի իջման տեղում էլ կառուցվում է Իջման Սուրբ Սեղանը: Էջմիածնի կառուցման աշխատանքներին ժողովրդի հետ մասնակցել են նաև Տրդատ թագավորը և Աշխեն թագուհին:
- Հայաստան - Բռնադատվածների հիշատակի օրը
1994 թ. հունիսի 14 ին ՀՀ նախագահ Լ.Տեր-Պետրոսյանը ստորագրել է Բռնադատվածների մասին ՀՀ օրենքը։ Ստորագրման ամսաթիվը՝ hունիսի 14 ը ընտրվել էր այն պատճառով, որ 1949-ի հունիսի 13-ի լույս 14-ի գիշերը տասնյակ հազարավոր հայեր աքսորվեցին Ալթայի և Կրասնոյարսկի երկրամասեր Հայաստանից, Վրաստանից, Ադրբեջանից և ՌՖ-ի Կրասնոդարի երկրամասից՝ առանց իմանալու իրենց աքսորվելու պատճառը: Դա պարզ, ԽՍՀՄի Կոմկուսի վարքով սովորական ազգային դեպորտացիա էր, հերթականը ԽՍՀՄ-ում իրականացված 52 ազգային դեպորտացիաներից։ Պաշտոնական տվյալներով խորհրդային բռնազավթման տարիներին Հայաստանից բռնադատվել է 42.000 մարդ, զգալի մասը՝ գնդակահարվել։ 1952 թվականի տվյալներով` խորհրդային բանտերում կային 25.000 հայ։ Հայաստանում այսօր մոտ 6000 բռնադատվածներ և 8400 բռնադատվածների ժառանգներ կան, ովքեր 1937 և 1949 թվականներին աքսորվել են Հայաստանից։
2008-ի դեկտեմբերի 3-ին Երևանում բացվել է խորհրդային տարիներին բռնադատվածների հուշահամալիր։
- Մալավի - Ազատության օրը (Freedom Day)
- Ռուսաստան - Տեքստիլ և թեթև արդյունաբերության աշխատողների օրը
- Ռուսաստան - Միգրացիոն ծառայություններ աշխատողների օրը
- Ռուսաստան - Սուրճի հատիկների օրը
- Ֆոլկլենդյան կղզիներ - Ազատագրության օրը
ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ԴԵՊՔԵՐ ԵՎ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ
2002 - MN աստերոիդն անցնում է Երկրից մինչև Լուսինը եղած հեռավորության մեկ երրորդը կազմող 121 000 կմ հեռավորությունով:
1999 - ԱՄՆ-ի բարձրագույն դատարանը վերացնում է խաղատների հեռուստագովազդի 65-ամյա արգելքը։
1985 - Շենգենում (Լյուքսեմբուրգ) եվրոպական պետությունները պայմանագիր են ստորագրում, որը հետագայում կոչվում է «Շենգենյան համաձայնություն»։
1967 - Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը փորձարկում է իր առաջին ջրածնային ռումբը:
1965 - Փոլ Մաք Քարտնին ձայնագրում է «Yesterday» երգը։
1949 - Ստալինյան հրամանագրով Հայաստանից արտաքսվում է մոտ 13.000 հայ։
1941 - «Դավաճան ժողովուրդների արտաքսման մասին» ստալինյան հրամանագրով Էստոնիայից, Լիտվայից, Լատվիայից, Ուկրաինայից, Բելառուսից, Մոլդովայից արտաքսվում է 55.300 մարդ։
- Արտաքսվածների մի մասը զոհվում են ճանապարհներին։
1938 - Բենջամին Գրուշկինը արտոնագրում է քլորոֆիլը։
1915 - Երիտթուրքերը Կարինում իրականացրեցին հայ բնակչության զանգվածային ջարդեր:
1912 - Լիոնի (Ֆրանսիա) իշխանություններն արգելում են բոլոր այն ֆիլմերի ցուցադրությունը, որտեղ կատարվում են քրեական հանցագործություններ։
1900 - Հավայան կղզիները հայտարարվում են ԱՄՆ տարածք:
1869 - Հիմնվեց Բաքվի Հռիփսիմյան օրիորդաց դպրոցը։
1834 - Իսահակ Ֆիշերը արտոնագրում է հղկաթուղթը։
1777 - Միացյալ Նահանգների սենատը երիզներով և աստղերով դրոշն ընդունում է որպես Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների դրոշ:
1225 - Ֆիլիպ թագավորին գահընկեց անելուց հետո, Հայոց իշխանական խորհրդի համաձայնությամբ, Կոստանդին պայլը իր 13-ամյա որդի Հեթումին պսակեց Զապել թագուհու հետ և հռչակեց Կիլիկիայի Հայոց թագավոր։
1158 - Հենրի Առյուծը Իզար գետի ափերին հիմնում է Մյունխեն քաղաքը: