Լեմկինի անվան ցեղասպանության կանխարգելման ինստիտուտը հայտարարել է երկրորդ SOS ահազանգը արցախահայության համար, որոնք ներկայումս գտնվում են Ադրբեջանի Հանրապետության զինված ուժերի լծի տակ և ենթարկվում ցեղասպանության կրիտիկական վտանգի:
Լեմկինի անվան ցեղասպանության կանխարգելման ինստիտուտի տարածած հաղորդագրության մեջ նշված է, որ սեպտեմբերի 20-ին և 21-ին Ադրբեջանի կողմից մի շարք ավիահարվածներից, անօդաչու թռչող սարքերի հարձակումներից և քաղաքացիական անձանց կողմից բնակեցված շրջանների զանգվածային հրետակոծությունից հետո Արցախի սարսափած բնակիչները ադրբեջանցի զինվորականների պատանդն են դարձել՝ չունենալով ելքեր, որոնք թույլ կտային նրանց լքել տարածքը։
«Այս պահին իրավիճակը տեղերում մնում է անորոշ։ Ադրբեջանն Արցախում անջատել է ողջ էլեկտրաէներգիան, բնական գազը և հեռահաղորդակցության ծառայությունները (հեռախոս, ինտերնետ):
Ստացվում են չհաստատված հաղորդումներ վայրագությունների և զանգվածային սպանությունների մասին։ Սոցիալական ցանցերի ադրբեջանական ալիքները քաղաքացիական անձանց բացահայտորեն սպառնացել են դաժան վերաբերմունքով ՝ սկսած կորած երեխաների համար պարգևատրումներ առաջարկելուց մինչև լուսանկարներ և հաղորդագրություններ այն բնակիչների զանգվածային սպանությունների մասին, որոնք հրաժարվել են լքել իրենց տները, ինչը հանգեցրել է քաղաքացիական բնակչության տարհանման հուսահատ փորձերի՝ նախքան ադրբեջանցի զինվորականների ժամանումը:
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւը հայտարարել է, որ ինքը «ընդամենը» թիրախավորում է այն, ինչ ինքն անվանում է Արցախի Հանրապետության ժողովրդավարական կառավարության «հանցավոր խունտա»: Արցախի կառավարությունն ընտրովի մարմին է, որը ոչ մի հանցանք չի կատարել։
Ադրբեջանը նաև պնդում է, որ Արցախի Պաշտպանության բանակի զինվորները և ընդհանրապես Արցախի խաղաղ բնակչությունը (հաճախ տարածելով աշխարհի հայ բնակչության վրա) «ահաբեկիչներ» և «անօրինական անջատողականներ» են: Այս պնդումները կեղծ են և հերքվում են Լեռնային Ղարաբաղի տարածաշրջանի պատմությամբ։
Մեծ հավանականություն կա, որ Արցախի ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված կառավարության և Արցախի Պաշտպանության բանակի ցանկացած նախկին անդամ, որը կընկնի Ադրբեջանի ձեռքը, կենթարկվի դաժան վերաբերմունքի, խոշտանգումների և կսպանվի: Ադրբեջանը վայրագություններ է կատարել 2016, 2020 և 2022 թվականների պատերազմների ընթացքում իր կողմից գերեվարված գրեթե բոլոր խաղաղ հայերի և ռազմագերիների նկատմամբ: Ոչ մի պատճառ չկա, որ իր ուժերը այլ կերպ վարվեն 2023 թվականին: Ցեղասպանությանն ուղղված հայատյացությամբ տոգորված ադրբեջանական զինված ուժերը պատասխանատվության չեն ենթարկել իրենց շարքերի որևէ անդամի, որը կատարել է էթնիկ ատելության այս ձևից դրդված վայրագություններ: Ոչ մի նշան չկա, որ ապագայում դա կփոխվի»,- նշված է Լեմկինի ինստիտուտի հայտարարության մեջ։
Լեմկինի ինստիտուտի հայտարարության մեջ ասված է, որ միջազգային հանրությունը պետք է պնդի, որ ԼՂ-ի հայ բնակչության բոլոր ներկայացուցիչները պաշտպանված լինեն և անսահմանափակ հասանելիություն ունենան ելքի բոլոր միջանցքներին։
«Հաշվի առնելով ադրբեջանցի զինվորականների կողմից տղամարդկանց և տարեցների խոցելիությունը, ոչ մի դեպքում նրանց չպետք է առանձնացնել կանանցից և երեխաներից:
Արցախցի կանանց և երեխաներին կոչ ենք անում հրաժարվել տարիքով մեծ տղաներից և տղամարդկանցից բաժանվելուց»,- նշված է հաղորդագրության մեջ։
Լեմկինի ինստիտուտը սարսափած է այն ամենից, ինչ աշխարհը թույլ է տվել, որ տեղի ունենա արցախահայության հետ՝ չնայած ցեղասպանությունների կանխարգելման գրեթե բոլոր փորձագետների և հասարակական կազմակերպությունների կողմից տարիներ շարունակ նախազգուշացումներին, որոնք կանխագուշակել էին միջազգային հանրության դիտավորյալ կուրության պայմաններում տեղի ունեցող աղետը:
«Մենք վճռական ենք ոչ միայն ականատես լինելու ներկայումս Արցախում տեղի ունեցող զանգվածային վայրագություններին, որոնց մասնակից են բազմաթիվ համաշխարհային առաջնորդներ և ազդեցիկ շահագրգիռ կողմեր, այլև ապահովելու, որ Արցախի բնակչությունը Հարավային Կովկասում տեղի ունեցող զանգվածային վայրագությունների շուրջ արդարության հասնի»,- նշված է Լեմկինի ինստիտուտի հայտարարության մեջ։
