Գյումրու Վարդանանց հրապարակում հավաքված արցախցիներից շատերն անհայտ հեռանկարով, բայց մեծ հույսով այսօր վերադարձան Ստեփանակերտ: Կային ընտանիքներ, որոնք արդեն ադրբեջանական կողմի տիրապետության տակ գտնվող գյուղերի բնակիչներ էին:
Սղնախի փոխարեն՝ Ստեփանակերտ: Հակոբջանյանների 13 հոգանոց ընտանիքն այլընտրանք չունի, հայրենի գյուղ այլևս գնալ չեն կարող, այն արդեն ադրբեջանական տիրապետության տակ է: Միակ ճանապարհը Արցախի մայրաքաղաք վերադառնալն է:
Սղանախի իրենց բնակարանն այս բազմանդամ գերդաստանը չի լքել մինչև այն պահը, երբ հասկացել են, որ թուրքն այլև ոչ թե սարերի հետևում է, այլ գյուղի մատույցներում:
«Սղնախում երեք տուն ենք թողել, 3 որդիս էլ այնտեղ են: Հիմա գնում ենք Ստեփանակերտ, բայց թե որտե՞ղ ենք մնալու, չգիտենք, ոչ տուն ունենք, ոչ գնալու այլ տեղ: Սաղ հեչ, կվերականգնվի, բայց, ոչ մարդկային կյանքը: Միջնեկ տղայիս մասին լուր չունենք՝ կենդանի է , թե գերի է, չգիտեմ: Մեր հոգսը մեր տղան է»,- ՀԺ-ի հետ զրույցում արտասվելով պատմեց Վերա Հակոբջանյանը:
Ասաց մինչ այս պահն էլ չի հավատում, որ իր տուն վերադառնալ չի կարող, որ Սղնախն այլևս իրենցը չէ: «Անցած պատերազմների ժամանակ թուրքը շատ հեռու էր: Մինչև վերջ չէինք հավատում, որ ադրբեջանցիները մոտենում են գյուղին, հենց էդ պատճառով էլ երեխաներին բոլորին հանել էինք, մեծահասակներով մնացել մեր գյուղում»:
Մայիլյաններն էլ Հադրութի շրջանի Այգեստան գյուղ չեն վերադառնա: Կապրեն հիշողություններով ու մի օր վերջապես իրենց օջախ վերադառնալու սպասումով: Հիմա գնում են Ստեփանակերտ, հետո՝ արդեն չգիտեն:
«2 կռվի մասնակցել եմ, էս մինն ուրիշ էր: 7 ազգ մեկ ազգի՝ հայի դեմ կռվեց: Չկարողացանք հաղթել: Տունս տեղս ստիպված թուրքին եմ թողել»-ասաց Սպարտակ Մայիլյանը:
Նոյեմբերի 3-ից 14 հոգով Գյումրի տեղափոխված Աղասյաններն ավելի հանգիստ և ուրախ մեկնեցին Գյումրիից: Գյուղն էլ է տեղում, իրենց տունն էլ: Ընտանիքի տղամարդիկ զանգել, ասել են, հանգիստ կարող եք վերադառնալ, ամեն բան նորոգել, կարգի են գցել:
«Տղաս ասում ա լոխ նորմալ ա: Ուզում ենք քյանք մեր տները, վախելու բան չունինք, ինչ կլինի, կլինի»,-անվախ ձայնով ու վստահ ասաց Լաուրա Աղասյանը: Տիկին Լաուրան 61 տարեկան է: Ասաց 4 պատերազմ է տեսել, ոչ մեկն այս վերջինին նման չի եղել:
«Սումգայիթից փախա, եկա Ղարաբաղ, էստի էլ հա կռիվ: Բայց էս մինը շատ փիս կռիվ էր , ապրիլի կռիվը ստի չի իլալ, Սումգաիթինը ստի չի իլալ, ոչ մինը»:
«Եթե ավտոմատի կռիվ էր, հարց չկար, պռոստը սա օդային կռիվ էր, մեր մեջքը ջարդեց»,-ավելացրեց նույն ավտոբուսով Ստեփանակերտ վերադարձող Սլավիկը:
Բոլորն էլ Գյումրու հյուրընկալությունից գոհ էին, ասացին իրենց ամեն ինչով պահել, նայել, շահել են, և էլի կպահեն, բայց չեն ուզում մնալ, նախ որ որևէ մեկը պարտավոր չէ նման զրկանքներ կրել և իրենց տևական ժամանակ օթևան տալ, հետո էլ Արցախն է իրենց տունը, իսկ տան դուռը փակ, լույսն էլ հանգած հայրենիք չեն պահում:
Հիշեցնենք, որ Գյումրիում ապաստանած արցախցիների առաջին խումբը, 45 մարդ, Ստեփանակերտ էր վերադարձել նոյեմբերի 19-ին:
Լուսանկարները «Հայկական ժամանակի»
