Հայաստանում նախատեսվում է գործուն զղջալու ինստիտուտը բացառիկ դեպքերում կիրառելի դարձնել նաև ծանր և առանձնապես ծանր հանցագործությունների մասով: Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին օրենքի նախագիծն ԱԺ նիստում ներկայացրեց Արդարադատության նախարար Գրիգոր Մինասյանը:
Քրեական օրենսգրքի 81-րդ հոդվածը, որով նախատեսված են գործուն զղջալու հիմքով քրեական պատասխանատվությունից ազատելու իրավակարգավորումը, սահմանում է, որ, եթե անձն առաջին անգամ է հանցանք կատարել, ապա կարող է ազատվել քրեական պատասխանատվունից, եթե նրա կատարած արարքը ոչ մեծ կամ միջին ծանրության արարք է, և նա համագործակցում է քրեական հետապնդման մարմինների հետ, չի վիճարկում իրեն մեղսագրվող արարքը, վնաս պատճառած լինելու դեպքում հատուցել կամ այլ կերպ հարթել է հանցագործությամբ պատճառված վնասը:
«Նախաքննական մարմինների առկա ծանրաբեռնվածության պայմաններում խիստ կարևոր է նման իրավակարգավորումը, որը էապես նվազեցնում է ինչպես նախաքննական մարմինների, այնպես էլ դատարանների ծանրաբեռնվածությունը: Նման պայմաններում հարց է առաջանում՝ իսկ ինչո՞ւ նույն իրավակարգավորումները բացառիկ դեպքերում կիրառելի չեն ծանր կամ առանձնապես ծանր հանցանքների դեպքում: Դրանով իսկ պայմանավորված՝ նախագծով առաջարկում ենք գործուն զղջալու դեպքում չնախատեսել նման սահմանափակում»,-ասաց նախարարը:
Մինասյանը հիշեցրեց՝ 2003-ին ընդունված Քրեաան օրենսգրքով ևս առկա էր կարգավորում, որ ծանր կամ առանձնապես ծանր հանցանք կատարած անձը քրեական պատասխանատվությունից կարող էր ազատվել միայն քրեական օրենսգրքի հատուկ մասի հոդվածով հատկապես նախատեսված դեպքերում:
Նախագծով ևս գործուն զղջալու իրավակարգավորման կիրառումը կապվում է որոշակի հանգամանքների հետ, մասնավորապես, եթե առկա են մեղմացնող հանգամանքներ, անձը չի վիճարկում իրեն մեղսագրվող արարքը, վնաս պատճառած լինելու դեպքում հատուցել կամ այլ կերպ հարթել է հանցագործությամբ պատճառված վնասը:
Նախագծով նաև սահմանված են հանգամանքները, որոնց պարագայում անձը չի կարող գործուն զղջալու հիմքով ազատվել պատասխանատվությունից: Դրանք են մասնավորապես խաղաղության և մարդկության անվտանգության դեմ ուղղված հանցագործությունները, մարդու թրաֆիքինգը կամ շահագործումը, ֆիզիկական ուժեղ ցավ կամ հոգեկան ուժեղ տառապանք պատճառելը, որը կատարվել է ծանրացնող հանգամանքներում, ահաբեկչությունը, պաշտոնատար անձի կողմից իշխանական կամ ծառայողական լիազորությունները կամ դրանցով պայմանավորված ազդեցությունը չարաշահելը և այլն, ինչպես նաև այն հանցագործությունները, որոնց համար նախատեսված է ցմահ ազատազրկում:
Այս իրավակարգավորումը չի կարող կիրառվել, եթե հանցագործությունից տուժողը 14 տարին չլրացած անձ է կամ հոգեկան առողջության խնդիրների, կամ մտավոր զարգացման մեջ հետ մնալու հետևանքով լրիվ կամ մասնակիորեն զրկված է իր դեմ ուղղված հանցագործության բնույթն ու հետևանքները գիտակցելու կամ իր վարքագիծը ղեկավարելու հնարավորությունից:
«Հայաստան» խմբակցության քարտուղար Արծվիկ Մինասյանի կարծիքով՝ այս կարգավորումը հստակ հակասում է քրեական արդարադատության հիմնարար սկզբունքներին: Նա ասաց, որ, եթե նախագիծն ընդունվի, ապա կբողոքարեն նաև ՍԴ-ում:
Նախագիծն առաջին ընթերցմամբ ընդունվեց՝ ստանալով 65 կողմ, 20 դեմ ձայներ:
