Հոգեկան առողջության՝ հոկտեմբերի 10-ին նշվող համաշխարհային օրվա նպատակն է միասնական ջատագովության և գործողությունների միջոցով խթանել հոգեկան առողջության ծառայությունների հասանելիությունը բոլորի համար։ Օրվան ընդառաջ Հայաստանում է առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) եվրոպական տարածաշրջանային գրասենյակի բարձրաստիճան պատվիրակությունը, որը առողջապահության նախարարության և «Հոգեկան առողջություն» ազգային կոալիցիայի հետ մասնակցել է հոգեկան առողջության առաջնահերթություններին նվիրված մի շարք հատուկ միջոցառումների և աշխատաժողովների։
Ինչպես տեղեկացրին ՀՀ առողջապահության նախարարությունից, ՀՀ առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանի գլխավորությամբ և ԱՀԿ եվրոպական տարածաշրջանային գրասենյակի առողջապահության քաղաքականության և համակարգերի գծով տնօրեն դոկտոր Նատաշա Ազոպարդի-Մուսկատի, Հայաստանում ԱՀԿ ներկայացուցիչ դոկտոր Ժիհան Թաուիլայի և հոգեկան առողջության գծով տարածաշրջանային խորհրդական դոկտոր Լեդիա Լազերիի ներկայությամբ միջոցառմանը մասնակցել են հոգեկան առողջության ոլորտում գործող ազգային հասարակական կազմակերպությունները։
«Երբ վերջին տարիներին աշխարհում առողջապահական համայնքը խոսում է հոգեկան առողջության վրա համավարակի թողած ազդեցությունը հաղթահարելու մասին, մեզ համար կրկնակի, եռակի ծանր օրեր եղան ի թիվս համավարակի` 2020թ. 44-օրյա պատերազմ, սեպտեմբերի 13-ից սկսված սահմանային ագրեսիա, տեղահանվածներ Արցախից և ՀՀ սահմանամերձ շրջաններից, ուստի օրվա հրամայական է հոգեբանական օգնության պետական կարգավորումը և պետական ծրագրերով հոգեբանական օգնության ցուցաբերումը: 2021 թվականին Հայաստանի Հանրապետությունն առաջին անգամ միջոցներ տրամադրեց հոգեկան առողջության բարելավման ծրագրեր իրականացնելու նպատակով: Մենք շարունակաբար աշխատում ենք մեր գործընկեր գերատեսչությունների հետ այս ծրագրերի շարունակականությունն ապահովելու ուղղությամբ»,-նշել է առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը:
Միջոցառումը համախմբել է ավելի քան 50 գործընկերների՝ քաղաքականություն մշակողների, ծառայություններ մատուցողների և հոգեկան առողջության ոլորտում գործող հասարակական կազմակերպությունների՝ քննարկելու համար, թե ինչպես ԱՀԿ-ն կարող է աջակցել երկրի հիմնական շահագրգիռ կողմերին՝ խթանելու և հզորացնելու ներառական հոգեկան առողջության ծառայությունները:
«Համավարակից ի վեր հոգեկան առողջությունը վերջապես հայտնվել է ուշադրության կենտրոնում, և մենք տեսնում ենք, որ որոշ կառավարություններ կոնկրետ գործողություններ են ձեռնարկում այս ոլորտին առաջնահերթություն տալու համար», - ընդգծել է դոկտոր Ազոպարդի-Մուսկատը իր ողջույնի խոսքում:- Հայաստանը միշտ եղել է հոգեկան առողջության բարելավման հաստատակամ ջատագով: Ինձ համար՝ որպես առողջապահական համակարգերի, այդ թվում՝ հոգեկան առողջության համար պատասխանատու տնօրենի, և հոգեկան առողջության մեր տարածաշրջանային խորհրդատու՝ իմ գործընկեր Լեդիա Լազերիի համար, մեծ պատիվ է Երևանում լինել այս կարևոր օրը»։
Քննարկումներում ընդգծվել է, թե ինչպես են COVID-19 համավարակը, ինչպես նաև տարածաշրջանում տնտեսական և անվտանգության մարտահրավերները մեծացրել հոգեկան առողջության ռիսկերը բնակչության շրջանում, ինչը հաճախ հանգեցնում է մարդկանց ընդհանուր բարեկեցության վրա երկարատև բացասական ազդեցությունների: Այս համատեքստում «Հոգեկան առողջություն» ազգային կոալիցիայի անդամներն ընդգծել են հոգեկան առողջության հզորացված համակարգերի և ծառայությունների կարևորությունը:
«Հոգեկան առողջությունը Հայաստանում մեր աշխատանքի առաջնահերթ ոլորտներից է, և մենք մշտապես համագործակցում ենք Առողջապահության նախարարության հետ՝ խթանելու համար հոգեկան բարեկեցությունը՝ որպես արտակարգ իրավիճակներին արձագանքման և վերականգնման կարևոր բաղադրիչ», - ասել ՝ Հայաստանում ԱՀԿ ներկայացուցիչ դոկտոր Թաուիլան:- Ես ուրախ եմ, որ նաև Եվրոպական Միության աջակցության շնորհիվ մենք աշխատում ենք առողջապահության նախարարության հետ՝ համայնքային հոգեկան առողջության ծառայությունները հզորացնելու և զինված հակամարտությունից տուժած բնակչության համար հոգեկան առողջությունը և հոգեսոցիալական տառապանքը նվազեցնելու համար»:
Նշվում է, որ հանդիպման մասնակիցները քննարկել են ազգային կոալիցիայի դերը այդ մարտահրավերներին դիմակայելու գործում: Հայաստանի ազգային կոալիցիան ԱՀԿ համաեվրոպական Հոգեկան առողջության կոալիցիայի անդամ է։ Համաեվրոպական Հոգեկան առողջության կոալիցիան կազմավորվել է 2021 թվականին՝ կյանքի բոլոր ոլորտներում հոգեկան առողջության շուրջ գործողությունները խթանելու համար՝ օգտագործելով տարածաշրջանի առաջատար փորձագետների և կազմակերպությունների հավաքական փորձառնությունը:
Ըստ աղբյուրի՝ ԱՀԿ եվրոպական տարածաշրջանային գրասենյակի պատվիրակությունը ողջունել է Հայաստանի կառավարության ջանքերը՝ ուղղված հոգեկան առողջության խնդիրների արձագանքման ուժեղացմանը։ Նրանք նաև ողջունել են ազգային կոալիցիայի ստեղծումը և հոգեկան առողջության պահպանման և խթանման ազգային գործողությունների ծրագրի մշակումը՝ որպես գործիք այս տեսլականն իրականություն դարձնելու համար:
«Ներկայացնելով հոգեկան առողջության 2021-2025 թվականների գործողությունների եվրոպական շրջանակը՝ դոկտոր Լազերին կարևորեց Հայաստանի առաջնորդությունն ու փորձառությունը՝ որպես Հոգեկան առողջության համաեվրոպական կոալիցիայի մաս:
«Նախարար Ավանեսյանի ներկայությունը մեր կոալիցիայի մեկնարկին և հայ մասնագետների փորձը, որը տրամադրվել է Կոալիցիայի երկու աշխատանքային փաթեթներին՝ երեխաների և դեռահասների հոգեկան առողջության ու բարեկեցության և մեծահասակների հոգեկան առողջությանը և բարեկեցության թեմաներով, մեծապես նպաստել են կոալիցիայի աշխատանքին»,- նշեց դոկտոր Լազերին։ «Մենք այսօր այստեղ ենք, որպեսզի վերադարձնենք այդ ներդրումը և աջակցենք ձեզ՝ նպաստելով հոգեկան առողջության գործողությունների հավակնոտ ծրագրի իրականացմանը»»,- հայտնում են ՀՀ առողջապահության նախարարությունից:
Աղբյուրի՝ տեղեկացմամբ՝ միջոցառմանը ներկայացվել է ՀՀ ԱՆ Հոգեկան առողջության պահպանման և խթանման գործողությունների ծրագիրը, որին հաջորդել է ինտերակտիվ քննարկում: Առողջապահության նախարարության կողմից պատրաստված և կառավարության կողմից հաստատված գործողությունների ծրագիրը նպատակ ունի ամրապնդել հոգեկան առողջության պաշտպանության ազգային քաղաքականությունը և խթանել հոգեկան առողջության համակարգի ամրապնդման համար կարողությունների զարգացման միջոցառումները:
