Ազգային ժողովի սրահում բացվեց «Հայկական պատմամշակութային հետքը Բաքվում» խորագրով ցուցահանդեսը: Միջոցառմանը ներկա էր Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, ԱԺ պատգամավորներ, օտարերկրյա պաշտոնյաներ և այլոք։
Ցուցահանդեսում ներկայացված է Բաքվի հայկական կրոնական և պատմամշակութային ժառանգությունը, հայ ճարտարապետների և ինժեներների հեղինակած շինությունները և Բաքվի հայ մագնատների ժառանգությունը, որոնք Ադրբեջանի իշխանությունները կամ ոչնչացրել են կամ հերքում են դրանցում հայկական հետքը։
«Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան» համահայկական միության նախագահ, Ազգային ժողովի «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Վիլեն Գաբրիելյանը բացման ելույթում նշեց, որ հետևողական պայքարելու են, որպեսզի վերականգնեն Ադրբեջանից բռնի տեղահանված անձանց իրավունքները։
![](https://armenpress.am/static/slideshows/67464/225338.jpg)
![](https://armenpress.am/static/slideshows/67464/225349.jpg)
![](https://armenpress.am/static/slideshows/67464/225348.jpg)
Մեր հասարակական կազմակերպության հիմնական նպատակը հետևողական պայքարն է Գարդմանի, Շիրվանի և Նախիջևանի հայերի ոտնահարված իրավունքների պատշաճ բարձրաձայնման, արձանագրման և վերականգման համար՝ սկսած պատմամշակութային ժառանգությունից և վերջացրած վերադարձի իրավունքից»,- ընդգծեց Գաբրիելյանը։
Պատգամավորը վստահեցրեց՝ այն պահին, երբ Ադրբեջանի իշխանությունները ամրագրեն, վերականգնեն և փաստացի ապահովեն հայերի ոտնահարված իրավունքները, պատրաստ են վերադառնալ Ադրբեջանի Հանրապետություն՝ իրենց ծննդավայր, այնտեղ շարունակելով ստեղծագործել բոլոր ոլորտներում։
«Գարդման-Շիրվան-Նախիջևան» համահայկական միության նախագահի տեղակալ Մարիամ Ավագյանի խոսքով՝ Բաքվից փախստականները բազում վկայություններ են տվել, որ Ադրբեջանը հայատյաց քաղաքականություն է վարել դեռևս 1960-ականներից, և դա շարունակվել է մինչև վերջերս։
«Բաքուն չի ուզում հիշել նրա մասին, որ այդտեղ հայեր են ապրել և դա եղել է պարսկական և հայկական մշակույթի վրա հենված հզոր քաղաք։ Բաքուն եղել է ոչ միայն արդյունաբերական քաղաք, այլ Հարավային Կովկասի ողջ քաղաքական մտքի զարգացումն ընթացել է այնտեղ։ Իսկ այսօր Բաքվում մեկ քաղաքական միտք կա՝ մարդատյացություն և հայատյացություն։ Եվ այն ինչ կատարվեց 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ին Արցախի Հանրապետության հետ՝ դա 1988 թվականի մարտից սկսած և 1990 հունվարի 19-ին իր կուլմինացիային հասած Բաքվի հայերի սպանդի մի շարունակական երևույթն էր։ Բաքվի իշխանությունը հետամուտ է, որպեսզի այդ տարածքները մաքրվեն հայերից։ Մաքրեցին Սումգայիթը, Շիրվանը, ամբողջ Ապշերոնի թերակղզին հայկական բնակավայրեր էին, և 1990 թվականին այնտեղ որևէ հայ արդեն չէր ապրում։
Հիշենք, որ Բաքուն նաև մշակութային քաղաք էր և մշակույթի հենարաններից մեկը հայկական ճարտարապետական միտքն էր»,- ասաց Ավագյանը։
Աժ նախագահի կարծիքով՝ այս իրադարձություններից պետք է դասեր քաղել, հետևություններ անել և ձգտել խաղաղության։
«Հաճախ խոսում ենք, թե որքան հայ էր ապրել Ադրբեջանում և նաև խոսվում է այն մասին, թե որքան ադրբեջանցի էր ապրել Հայաստանում։ Եվ անընդհատ հիշում ենք, թե որ թվականին ինչ տեղի ունեցավ, ոնց տեղի ունեցավ, բայց ի՞նչ դասեր ենք քաղել պատմությունից և ի՞նչ հետևություններ պետք է անենք այս ամենից։ Այդ մարդիկ, որ ապրել են կողք կողքի, նրանք ունեցել են մի կարևոր բաղադրիչ՝ նրանք ունեցել են խաղաղություն։ Կարծում եմ, որ մեր այս ամենի հետևությունը պետք է լինի, որ մեզ անհրաժեշտ է ամեն ջանք գործադրել մեր տարածաշրջան խաղաղություն բերելու համար։ Այդ դեպքում, այո, շատ հայեր ցանկություն կհայտնեն վերադառնալ իրենց տները և իրենց բնակավայրերը, որտեղ ապրել են։ Չեմ բացառում, որ Ադրբեջանի Հանրապետության քաղաքացիներ նույնպես ցանկություն կհայտնեն և կվերադառնան Հայաստանի Հանրապետություն»,- եզրափակեց Սիմոնյանը։